Apoteka "Vrbas"

Nacionalni dan borbe protiv raka dojke
20. mart

Nacionalni dan borbe protiv raka dojke se obeležava svake godine 20. marta.
Rak dojke je najčešće maligno oboljenje kod žena danas. Učestalost ove vrste tumora kontinuirano raste već 30 godina i taj porastiznosi 3,1% godišnje. U našoj zemlji 26% novoobolelih žena od raka ima dijagnozu karcinoma dojke i 17,5% žena umre od ove vrste malignih tumora.
Prema podacima Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut“ u Republici Srbiji je tokom 2011godine obolelo 4616 žena od karcinoma dojke, a stopa incidence je iznosila 75,3 na 100 000. Najviše stope incidence od raka dojke su registrovane u Pirotskom, Južnobačkom okrugu i u gradu Beogradu, a najviše stope mortaliteta su registrovane u Severnobanatskom, Severnobačkom okrugu i u gradu Beogradu.
Žene u Srbiji se nalaze u srednjem riziku obolevanja od karcinoma dojke i u visokom riziku umiranja od ove vrste malignog tumora.
Prevencija i rano otkrivanje su najuspešnije oružje u borbi protiv raka dojke. Ohrabruje činjenica da je rak dojke u velikom broju slučajeva izlečiv ukoliko se otkrije na vreme. Zahvaljujući organizovanim programima skrininga, usmerenim na rano otkrivanje raka dojke i blagovremenoj primeni adekvatnog lečenja, u većini razvijenih zemalja, u poslednjoj deceniji se beleži značajan pad mortaliteta.
Edukacijom žena o značaju pevencije raka dojke i redovnih pregleda, mobiliše se celokupna zajednica u jedinstven odgovor na ovaj izazov, u čemu novoustanovljeni Nacionalni dan borbe protiv raka dojke, 20. mart, može imati značajnu ulogu.
Činioci koji povećavaju rizik oboljevanja od raka dojkesu godine starosti (sa godinama starosti raste rizik), rak dojke u porodici (mama, tetka, baka), prethodni rak dojke, rana prva menstruacija (pre 12. godine), kasna menopauza (posle 50. godine), nedojenje, upotreba hormonskih preparata...Dugotrajna upotreba kontraceptivnih pilula, kao i drugih hormonskih preparata, bez redovnih lekarskih pregleda može predstavljati značajan faktor rizika u nastanku raka dojke. Pored toga i osobe koje žive i rade u okruženjima u kojima su izložene zračenju ili isparenjima različitih štetnih materija, pod povećanim su rizikom.
Rak dojke se ne može sprečiti, ali se može dijagnostikovati dok je u ranoj fazi, što znači dok je manji od 1cm, kada se ne može napipati i kada žena nema nikakve tegobe. Ako se rak otkrije u ranom stadijumu, petogodišnje preživljavanje je oko 96%. Rak dojke se može otkriti na vreme i preko % raka dojke pronađu same žene samopregledom i zato treba slediti preporuke za rano otkrivanje raka dojke: samopregled dojke, počev od 20. godine, svakog meseca; klinički prgled dojke kod izabranog lekara, od 30. godine i prvi mamografski pregled od 45. godine, na svake dve godine.
Sprovođenje samopregleda dojke povećava svest žene o značaju pregleda dojki, smanjuje strah od skrining pregleda i povećava motivisanost za učešće u organizovanim skrining programima. Uputstvo za izvođenje samopregleda dojki svaka žena može dobiti od svog izabranog lekara.
Otkriti rak na vreme daje mogućnost da se adekvatnom terapijom rak dojke može i izlečiti, a samim tim i sprečiti sve komplikacije koje ova bolest nosi. Ukoliko se rano otkrije, rak dojke je izlečiv u preko 90% slučajeva. Nažalost, zbog kasnog otkrivanja raka dojke u oko 50% slučajeva ženama se mora uraditi mastektomija, odnosno amputacija dojke.
Organizovani skrining pregledi su jedan vid preventivnih pregleda za žene koje su u životnom dobu od 50 do 69 godina. Osnovni cilj organizovanog skrining programa je smanjenje smrtnosti žena od karcinoma dojke, uz napomenu da se na 1000 mamografskih pregledanih žena tokom 10 godina, spašava jedan život.